Gardo algúns dos meus trompos, cos que xogaba de cativo, nunha furna cúbica de cristal con base de castiñeiro. Na escolma procurei como Noé, se non unha parella de cada especie, si polo menos un individuo. Unha pulguiña á que dificilmente se lle podía envolver o cordel; unha panoia de rotación oscilante, de tan desproporcionado que é o seu tamaño; un con forma de pera, outro de ceboliña, a miña favorita… Xuntabámonos varios nunha corredoira, co tacón do zapato trazabamos dous círculos concéntricos de radio ben diferente e a xogar. O obxectivo consistía en conseguir que o teu picase con saña os dos rivais coma Don Quixote nos foles de viño. Isto denominábase chichada, apocopado en chicha. Outros contactos posibles carecían de validez: madeira contra madeira, alias mazarocada ou agarimosamente mazaroca ou na croca, pois claro, crocada… A condición indispensable, caso de non haber chicha, era que dese polo menos un par de xiros no redondel de fóra. Do contrario, apandaba no de dentro até que, a base de impactos, conseguisen sacalo. Moita ciencia encirraban aquelas puntas, semellantes a tacóns de agulla, que se cambiaban e afiaban para furar máis e danzar menos. De aí que non se tirasen no asfalto. Á marxe de que saltaricaba coma o defuntiño líder de Boney M., o metal penetraba no trompo co risco de acabar por fendelo. Permitíase, lembro, unha pinturiña que lles dese cor e vida pero nada de tunealo con verniz, como locen os meus agora por aquilo da conservación. Porén, a mellor defensa constituíaa a propia madeira. A de setín* non era mala, non. Pero nin comparación coa de buxo. Coma a dos cabaliños. Dura coma a estatua de Cela en Padrón. O buxo é tan forte que afunde na auga, dicían os rapaces daquela. Eu tirei o de buxo de meu irmán ao río e vinme negro para recuperalo! Se noutros lares lles chaman buxainas...!
Esta mañá merqueille un ao sobriño de Valeria. Nun quiosco. De piñeiro. Non tardará en podrecer. Punta redondeada. Na terra non baila. Nada. No cemento, si. Moito. Tanto que aburre. Tento ensinarlle a botalo pero aínda non lle colleu o xeito. Mira como dá voltas. Como se ollase hipnotizado o centrifugado da lavadora.
* Falsa acacia ou Robinia.
